Łącznie we wszystkich projektach strukturalnych w ramach Narodowej Strategii Spójności 2007-2013 Unia Europejska przewidziała dla Polski pomoc w wysokości 67,3 mld euro. Spora część tych pieniędzy przeznaczona jest dla samorządów, a nie dla prywatnych firm, jednak i tak kwoty przewidziane dla naszych przedsiębiorców są imponujące. O pomoc ubiegać się mogą m.in. firmy budowlane różnej wielkości. Warto jednak wiedzieć, z których programów najłatwiej da się skorzystać. Generalnie programy dzielą się na regionalne i ogólnopolskie.

Firmy budowlane mogą ubiegać się o dofinansowanie w wojewódzkich regionalnych programach operacyjnych, które są przeznaczone dla mikro-, małych oraz średnich przedsiębiorstw i obejmują inwestycje o wartości do 8 mln zł netto. Z zasady w projekcie trzeba wykazać, że planowana inwestycja w środki trwałe zaowocuje skokiem technologicznym, zwiększeniem konkurencyjności danej firmy bądź rozszerzeniem jej dotychczasowej działalności.

Przyznawana pomoc umożliwia zakup maszyn, niemal zawsze jednak muszą to być maszyny najnowocześniejsze na rynku, które spowodują, że kupująca je firma wyprzedzi konkurencję. Poza tym nie można finansować z tego programu wydatków na zakup środków transportu, z wyłączeniem samochodów specjalnych, do których zalicza się m.in. pojazdy załadowczo-wyładowcze, dźwigi samochodowe, pompy, sprężarki oraz różnego rodzaju samojezdne wózki.

Kwoty dofinansowania dla mniejszych firm różnią się w zależności od województw, np. w małopolskim firma zatrudniająca do 10 osób może liczyć na dofinansowanie w wysokości 40 procent wartości inwestycji, większa (do 250 pracowników) zaś na 30-procentowe wsparcie. Zgłoszenia do programów regionalnych można będzie składać do urzędów marszałkowskich bądź do podmiotów przez nie wyznaczonych.

Program wsparcia dla przedsiębiorstw ma także swoją odmianę ogólnokrajową - Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, gdzie dofinansowane mogą być duże projekty o wartości przekraczającej 8 mln zł. W tym wypadku firma oprócz śmiałej i bardzo innowacyjnej wizji musi mieć m.in. certyfikat systemu zarządzania jakością ISO 9001. Zgłoszenia będzie można składać w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Oprócz partycypowania w środkach przeznaczonych na zakup maszyn i urządzeń programy UE wspierają rozwój kadry pracowniczej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, na który przeznaczono 9.707 mln euro, pozwala na współfinansowanie projektów edukacyjnych i doradczych. Dla firm działających w co najmniej dwóch województwach pomoc na cele edukacyjne może wynosić maksymalnie 400 tys. zł, zaś dla pracodawcy działającego tylko w jednym województwie - 50 tys. zł. Kwoty dofinansowania różnią się tu w zależności od województwa, maksymalnie mogą jednak wynosić 70 procent wartości przedsięwzięcia. Co ciekawe, szkolenia mogą mieć w tym programie różną formę - dopuszcza się np. nauczanie przez internet (tzw. e-learning) i inne nowoczesne metody kształcenia.

Podstawowa zasada dofinansowania jest taka, że pieniądze zwracane są dopiero po zakończeniu projektu, oczywiście pod warunkiem, że ten został wcześniej zakwalifikowany do danego programu. Wyłożone środki własne mogą faktycznie pochodzić z kredytu, a banki na ogół wymagają podobnych dokumentów jak pomocowe programy unijne.

Zakup środków trwałych w ramach programów operacyjnych może odbywać się metodą leasingu finansowego. We wcześniejszych programach dofinansowanie można było uzyskać tylko do wartości początkowej danej maszyny bądź urządzenia lub do raty leasingowej. Dofinansowanie nie obejmowało kosztów związanych z umową leasingową, w szczególności podatku, marży, odsetek, kosztów ogólnych i opłaty ubezpieczeniowej. W tej chwili nie wiadomo jeszcze, jak będzie wyglądało to w nowych programach; fachowcy zajmujący się funduszami z UE przypuszczają jednak, że podobnie.

Aby uzyskać dofinansowanie, trzeba złożyć odpowiedni wniosek i biznesplan. Przygotowaniu tych aplikacji należy zazwyczaj poświęcić sporo czasu, tak aby dokładnie opisać projekt i uzasadnić go. Można to zlecić firmie doradczej, najlepiej takiej, która ma doświadczenie w sporządzaniu podobnych wniosków. Wszystkie zgłoszone aplikacje uczestniczą w konkursie i zdobywają punkty. Konkurs może być zamknięty - wtedy czas przyjmowania wniosków jest ograniczony, a dofinansowanie uzyskują najlepsze projekty - lub też otwarty, bez widełek ograniczających napływ wniosków. W tym drugim wypadku środki z UE uzyskują na bieżąco (aż do wyczerpania puli) wszystkie projekty, które przekroczyły minimalną liczbę punktów. Na razie nie wiadomo jeszcze, czy opisane powyżej programy będą otwarte, czy też zamknięte.

- Dla firmy, która nie miała wcześniej styczności z funduszami z UE, może to być rzeczywiście dość trudne. Przed przystąpieniem do opracowywania wniosku radzę dobrze zastanowić się, co chce się zrobić. Planowane przedsięwzięcie musi być bowiem zgodne ze strategią firmy, jej możliwościami oraz dostosowane do aktualnego stanu rynku. Potem można poszukać odpowiedniego programu dofinansowania. Ważne jest także dokładne przygotowanie dokumentacji. Najlepiej jest zatrudnić bądź też oddelegować pracownika tylko i wyłącznie do tego przedsięwzięcia, można także posiłkować się pomocą firmy doradczej. To ostatnie nie zwalnia jednak od zaangażowania pracownika firmy.

- Gdy firma ma już zgromadzoną dokumentację i jasno określone cele, czas opracowania wniosku zajmuje tylko około tygodnia. Gdy projekt powstaje od zera, trwa to zazwyczaj około miesiąca.

- Coraz częściej słyszy się, że niektóre z programów mogą mieć charakter otwarty. Tak najprawdopodobniej będzie z Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki. Oznacza to, że wnioski, które uzyskały wystarczającą liczbę punktów, będą realizowane po kolei, aż do wyczerpania dotacji. Może się więc tak zdarzyć, że wybitny pomysł nie otrzyma środków, dlatego że ich już nie będzie. Nie wiadomo także, jak będzie wyglądała ta sprawa w przypadku innych programów; radzę więc pospieszyć się z opracowywaniem wniosków i ich składaniem.